GESCHIEDENIS VAN DE VLASBLOEM
VAN VLAS-BLOMME TOT VLASBLOEM
VAN 1545 TOT 1797: DE REDERIJKERSKAMER
In het kader van de algemene opbloei van de rederijkerskamers, kwam in 1545 ook te Nieuwkerken een “Vrije Gilde van Retorica” tot stand onder de naam van “De Vlas-Blomme” met het devies “Cogita Mori” of “Peyst om Sterven”. Haar kleurig blazoen verhuisde van de kerk naar het gemeentehuis, later naar het Sint-Niklase museum in de Zamanstraat om tenslotte via het Theater De Vlasbloem, te belanden in het Museum van de Heemkundige Kring Nieuwkerken waar het nu met zorg voor De Vlasbloem wordt bewaard.
De Vlas-Blomme was een vrije kamer omdat zij haar oorspronkelijk octrooi verkregen had van “Zijne Majesteit Keizer Karel de Vijfde, Graaf van Vlaanderen” en de latere medeoprichtingsoctrooien van de Hoofdrederijkerskamer de Gau-Blomme uit Sint-Niklaas. Tijdens de beroering van de Spaanse bezetting moet de kamer volledig in verval geraakt zijn vermits zij in 1611 een eerste maal terug werd opgericht.
Na tientallen jaren normale activiteit moet de kamer om en rond de eeuwwisseling weer aan een dieptepunt zijn toegeweest, vermits ze in 1727 voor de tweede maal een hernieuwd octrooi kreeg van de Hoofdrederijkerskamer van Sint-Niklaas. Belangrijk is dat zij bij die gelegenheid werd ingelijfd bij de “Confrerie van de H. Drievuldigheid”. Dit feit had ook tot gevolg dat ze samen met de confrerie verdween, namelijk op 15 januari 1797.
In het kader van de algemene opbloei van de rederijkerskamers, kwam in 1545 ook te Nieuwkerken een “Vrije Gilde van Retorica” tot stand onder de naam van “De Vlas-Blomme” met het devies “Cogita Mori” of “Peyst om Sterven”. Haar kleurig blazoen verhuisde van de kerk naar het gemeentehuis, later naar het Sint-Niklase museum in de Zamanstraat om tenslotte via het Theater De Vlasbloem, te belanden in het Museum van de Heemkundige Kring Nieuwkerken waar het nu met zorg voor De Vlasbloem wordt bewaard.
De Vlas-Blomme was een vrije kamer omdat zij haar oorspronkelijk octrooi verkregen had van “Zijne Majesteit Keizer Karel de Vijfde, Graaf van Vlaanderen” en de latere medeoprichtingsoctrooien van de Hoofdrederijkerskamer de Gau-Blomme uit Sint-Niklaas. Tijdens de beroering van de Spaanse bezetting moet de kamer volledig in verval geraakt zijn vermits zij in 1611 een eerste maal terug werd opgericht.
Na tientallen jaren normale activiteit moet de kamer om en rond de eeuwwisseling weer aan een dieptepunt zijn toegeweest, vermits ze in 1727 voor de tweede maal een hernieuwd octrooi kreeg van de Hoofdrederijkerskamer van Sint-Niklaas. Belangrijk is dat zij bij die gelegenheid werd ingelijfd bij de “Confrerie van de H. Drievuldigheid”. Dit feit had ook tot gevolg dat ze samen met de confrerie verdween, namelijk op 15 januari 1797.
VAN 1900 TOT 1960: HET VLAAMSE VOLKSTONEEL
Kort voor het einde van de 19de eeuw verscheen in het kader van de algemene wederopleving van het Vlaamse volkstoneel de Toneelmaatschappij “Al Groeiende Bloeiende”, gevestigd in de afspanning De Arend (waar thans de Katholieke Kring op Ten Bos staat). Van 1900 tot 1914 werd de Nieuwkerkse toneelbedrijvigheid geleidelijk overgenomen door de toneelafdeling van de Sint-Gregoriusgilde, die sedert 1894 erkend was en haar voorstellingen gaf in de lokalen van de meisjesschool.
Omstreeks 1920 ontstond in hetzelfde lokaal De Arend een nieuwe toneelvereniging onder de veelzeggende naam “’tHerleeft” waarna ook de Sint-Gregoriusgilde haar vroegere theateractiviteiten hernam. Later ontstond een bloeiend toneelleven waarbij zowel jeugdbewegingen als scholen hun beste beentje voorzetten. De hoogtij duurde tot 1960. Toen viel alles plots stil …
VAN 1972 TOT NU: DE TONEELVERENIGING EN DE VZW
Eind 1972 werd een nieuwe toneelvereniging opgericht onder de naam “Kringvrienden”. Op 12 januari 1976 besloot het bestuur van deze vereniging over te gaan tot de wederoprichting van de Rederijkerskamer “De Vlas-Blomme” onder de naam van toneelvereniging “De Vlasbloem”. Hierdoor kreeg de vereniging een duidelijke structuur en een stevige basis voor de toekomst.
Op 3 februari 1986 werd de V.Z.W. De Vlasbloem gesticht met als doel de inrichting en uitbating van een toneelzaal ten dienste van toneelvereniging De Vlasbloem te Nieuwkerken in de Gyselstraat 9. Hierdoor hadden de leden van de Vlasbloem nogmaals bevestigd wat Marc Colpaert reeds in november 1976 over hen schreef : ‘In deze wens tot vereniging herkennen we ook de manifeste weigering om – wat vandaag de dag zo vaak gebeurt – geleefd te worden.
Je leven heb je tenslotte voor het overgrote deel zelf in handen, ook je sluimerende creativiteit. Doordat “De Vlasbloem” wil bijdragen tot een herwaardering van de volkscultuur, getuigt ze ook van het besef dat kunst geen monopolie is van een gediplomeerde (kunst-)elite en dat kunst-minnen niet mag geïdentificeerd worden met het passieve ondergaan van de grote duurbetaalde sensatiecultuur.”
Op 30 april 2004 werden de statuten van de V.Z.W. aangepast aan de nieuwe V.Z.W.-wetgeving en werd ter zelfder tijd de naam gewijzigd in KunstenCentrum De Vlasbloem om te benadrukken dat de V.Z.W., naast het technisch en financieel beheer van het theater, ook in samenwerking met diverse andere verenigingen en professionelen, diverse kunstvormen aan bod wil laten komen.
DE VLASBLOEM: ACTIVITEITEN EN DOELSTELLINGEN
De Toneelvereniging De Vlasbloem behaalde tweede prijzen in het Koninklijk Landjuweel en het Ravijtstornooi maar zwoer wedstrijddeelname daarna af om zich meer te concentreren op de gestadige uitbouw van een hedendaags kwaliteitsrepertoire en een getalenteerde ploeg theatermakers, gesteund door een enthousiaste bestuursploeg.
Een constante blijven evenwel de buitenlandse uitwisselingen met amateurgroepen in Engeland (Abingdon Drama Club in Abingdon) en Duitsland (Dittchenbühne in Elmshorn). Met Theatergroep BISonder in Gorinchem is er een hartelijk contact en geldt een wederzijdse waardering.
Ingevolge deze politiek en de openheid van de vereniging werd Toneelvereniging De Vlasbloem een aantrekkingspool voor talent uit diverse Wase gemeenten. Momenteel zijn de leden afkomstig uit 20 verschillende gemeenten.
De vereniging huldigt een pluralistisch en verdraagzame ingesteldheid en haar streefdoel is kwaliteitsvol hedendaags toneel te brengen met een redelijke zin voor vernieuwing.
In het theater wordt jaarlijks door de V.Z.W. Kunstencentrum De Vlasbloem een programma opgebouwd met werk van amateurgroepen, professionele theatermakers, muziekoptredens en, zij het in mindere mate, tentoonstellingen van grafisch werk. De V.Z.W wil aldus, zo mogelijk in samenwerking met andere Sint-Niklase en Nieuwkerkse socio-culturele verenigingen en de Stad Sint-Niklaas, de functie van bescheiden Cultureel Centrum voor Nieuwkerken, op zich nemen.